Trong thị trường crypto đang phát triển một cách chóng mặt và đầy biến động, thuật ngữ “Rug Pull” xuất hiện ngày càng nhiều và gây hoang mang cho nhiều nhà đầu tư, kể cả là người có kinh nghiệm cũng phải dè chừng với rủi ro đến từ “Rug Pull”. Vậy “Rug Pulllà gì ? hoạt động ra sao ? Nó gây ra những sự ảnh hưởng thế nào tới các dự án Crypto hiện nay? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
1. Giải mã thuật ngữ Rug Pull là gì
Thuật ngữ “Rug Pull” được xuất phát từ “pull the rug out from under”, có thể được hiểu là hành động “rút một cách bất ngờ” . Trong thị trường Crypto, “Rug Pull” thường ám chỉ một chuỗi các hành động tới từ những dự án lừa đảo, thường là phát hành Token ở các sàn DEX hoặc sàn CEX, đợi những nhà đầu tư vào mua token để đẩy giá token lên cao, sau đó thực hiện việc rút toàn bộ hoặc một phần thanh khoản của dự án, xả toàn bộ token ở mức giá cao để lấy về lợi nhuận.
Ngoài ra còn một vài thuật ngữ tương tự như Rug Pull, đó có thể là Dump (xả toàn bộ), scam (lừa đảo), Rug Pull (rút toàn bộ thanh khoản),… nhưng nhìn chung đều chỉ những dự án lừa đảo lấy tiền của nhà đầu tư.
Điển hình nhất cho những vụ Rug Pull trong thời gian gần đây có lẽ là đồng token “Squid Game”, ăn theo bộ phim nổi tiếng “squid game “ trên Netflix. Nhờ tiếng tăm của bộ phim mà giá trị của đồng Token này đã tăng tới vài trăm ngàn lần, rồi bị “Rug Pull” về thẳng giá trị ban đầu, khiến cho những người trót mua token ở giá cao chỉ có thể ngậm ngùi nhìn số tiền của mình bị lấy mất một cách trắng trợn.
Ngoài ra còn những vụ việc Rug Pull gây ra những hậu quả khủng khiếp về tài chính, điển hình như Onecoin (2014) gây ra thiệt hại hơn 4 tỷ $, Bitconnect (2020) gây thiệt hại hơn 2 tỷ $ hay ThorDex (2021) thiệt hại hơn 2 tỷ $,…
Rug Pull không chỉ xảy ra với Token, mà còn có thể ở NFT, Smart Contract, Defi protocol cũng như các dự án ICO, IDO,… Với những phương thức và thủ thuật ngày càng tinh vi hơn, việc phát hiện ra những dự án có dấu hiệu Rug Pull ngày càng khó, và đôi khi chỉ nhận ra được khi Rug Pull đã diễn ra.
->>> Truy cập vào đây để đọc thêm các kiến thức về “Game NFT là gì”
2. Cách vận hành của Rug Pull
Nắm được khái niệm về Rug Pull là gì, các thông tin tiếp theo mà các nhà đầu tư cần nắm được đó là cách mà Rug Pull vận hành.
Cách mà một vụ việc Rug Pull diễn ra thường xuất phát từ việc có ai đó lấy đi một khoản tiền rất lớn trong Liquidity pool (bể thanh khoản) của một dự án, khiến cho giá token bị giảm đột ngột do mất đi một lượng thanh khoản lớn.
Đầu tiên đội ngũ lừa đảo sẽ phát hành ra một token, nft hoặc một tài sản dưới dạng smart contract,.. bỏ những token đó vào trong một Liquidity Pool (bể thanh khoản) và cung cấp thanh khoản bằng cách bỏ vào một lượng token khác có giá trị (như BTC, ETH, BNB,…) hoặc các stable coin để tạo giá trị ban đầu cho token scam.
Bước tiếp theo đó là tiến hành đẩy giá, tạo FOMO, truyền thông để dụ dỗ những người khác mua token, làm cho token tăng giá một cách chóng mặt, việc giá token x100 x200 lại càng làm nhiều người FOMO lao vào mua hơn, làm cho giá lại càng tăng lên.
Tới lúc này đội ngũ chỉ cần vài thao tác đơn giản để rút toàn bộ thanh khoản của dự án scam, tùy vào việc thao tác rút mà có thể chia thành 2 loại Rug Pull đó là Fast Rug Pull – giá token tụt gần về 0 ngay lập tức và Slow Rug Pull – giá token tụt dần dần trong dài ngày.
Lý giải cho việc đội ngũ có thể Rug Pull dự án thường nằm ở việc, ngay từ đầu đội ngũ tạo ra Smart contract cài vào các dòng lệnh, nhằm có lợi cho việc rút vốn đột ngột, hoặc khiến cho nhà đầu tư chỉ có thể mua mà không thể bán. Một cách khác đó là nắm phần lớn token trong tay để có quyền biểu quyết, từ đó có thể bơm xả thanh khoản của dự án một cách tự do.
3. Đặc điểm các dự án có nghi vấn Rug Pull
3.1. Đội ngũ phát triển ẩn danh:
Việc không tiết lộ danh tính là một dấu hỏi lớn khi tìm hiểu về một dự án, cần cẩn thận với những dự án ẩn danh không để lộ thông tin Dev. Thậm chí có nhiều trường hợp làm giả danh tính, mạo danh, tạo profile giả,… những kẻ lừa đảo dễ dàng tạo ra một viễn cảnh về một đội ngũ năng nổ nhiệt tình giàu kinh nghiệm để dụ dỗ nhà đầu tư.
3.2. Không có Social web hoặc kém hoạt động:
Mọi dự án đều có các Sociel web để kết nối với cộng đồng như Facebooik, Youtube, Telegram,.. nếu một dự án không có những kênh này hoặc kém hoạt động, có thể là một dấu hiệu không tốt.
3.3. Phân bổ Token chênh lệch:
Mỗi dự án đều có tokenomic của riêng mình và việc đội ngũ phát triển nắm giữ một lượng lớn Token trong tay (hơn 20%) là một tín hiệu cảnh giác cho nhà đầu tư.
Không có giới hạn token : Giới hạn token để hạn chế việc lạm phát, nếu không có giới hạn thì một token có thể được Mint ra vô hạn, làm giảm giá trị của token về gần 0, điển hình như vụ việc Lunar gần đây. Việc không hạn chế token có thể là một dấu hiệu đáng lo ngại.
3.4. Thanh khoản thấp:
Với thanh khoản thấp, nhiều dự án có thể dễ dàng bơm thổi giá token chỉ với một lượng tiền nhỏ tương đương, tạo FOMO cho nhà đầu tư, vì vậy nên tránh những dự án có thanh khoản quá thấp, dưới 100,000$. Nhà đầu tư có thể kiểm tra thanh khoản thông qua Coinmarketcap hoặc Coingecko
3.5. Không công khai mã nguồn:
Việc công khai mã nguồn trên Github là tiêu chí quan trọng cho một dự án Blockchain, vì cộng đồng có thể theo dõi hoạt động của team Dev cũng như có thể tiến hành Audit dự án. Ngược lại nếu không công khai mã nguồn thì đây có thể là dấu hiệu không tốt.
4. Cách phòng tránh Rug Pull
Cách phòng tránh xuất phát từ việc tìm ra những dấu hiệu cảnh báo (red flag) , bạn có thể làm những bước như sau :
- Kiểm tra thông tin đội ngũ phát triển của dự án, thông tin cần đầy đủ, có trang web hoặc thông tin cá nhân đại diện dự án, LinkedIn cần có thời gian hoạt động đầy đủ. Nếu cẩn thận hơn bạn có thể liên hệ với những nơi mà người đại diện đó từng làm việc để double check.
- Kiểm tra mức độ hoạt động của các trang mạng xã hội của dự án.
- Kiểm tra kỹ Tokenomic của dự án
- Kiểm tra mã nguồn, chứng nhận Audit, hoạt động trên Github của dự án.
- Xem những trang đánh giá uy tín nhận xét về dự án, tuy nhiên cần giữ quan điểm trung lập để tránh tình trạng những trang đánh giá cố tình nói tốt về dự án mà bỏ qua những điểm không tốt.
- Check giao dịch onchain để tìm kiếm những dấu hiệu bất thường trong giao dịch.
Để xây dựng một nền công nghiệp Crypto cũng như tương lai cho thị trường , việc ổn định cũng như xóa bỏ những dự án Rug Pull là điều vô cùng cần thiết, cho tới khi có những thể chế pháp luật rõ ràng hơn, nhà đầu tư cần tự bảo vệ bản thân trước những rủi ro do Rug Pull mang lại.
->>> Anh em có thể đọc thêm các kiến thức về GameFI cũng như hướng dẫn cách kiếm tiền tạo ra thu nhập tại trang: GameAZ Official
Thông qua bài viết, mình hi vọng những thông tin trên sẽ giúp mọi người có thể hiểu hơn về Rug Pull là gì, cách thức hoạt động, rủi ro nó mang lại và cách tránh những dự án kém chất lượng. Mọi thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, không phải lời khuyên đầu tư, nhà đầu tư cần tự nghiên cứu và đưa ra lựa chọn cho riêng mình.
Theo: KTPM
